Touching on certain aspects and elements that make up civilisation and using relevant sources, the paper indicates that tasawwuf left a great impression on Islamic civilisation, and that it is an inevitable element among those elements that have shaped Islamic civilisation for centuries and contributed to it as we know it today. Economy, politics, sciense and art, which are reffered as the material elements that make up civilizations, derive their values from the religion on which it is based as well as its spiritual and moral values. Tasawwuf, as a school of spirituality and morality, had a positive impact on the shaping of Islamic civilisation. Futuwwat and akhiyya, or guilds, who were, inter-alia, the followers of Tesawwuf schools, tariqats, influenced the economy through their crafts and trade, which is not often highlighted. The Sufis, although this is also not discussed much in bosnian/croatian /serbian/montenegrian literature, well participated in wars and thus took part in social and political life. Additionaly, they have contributed, with their nice behavior, to many peoples accepting Islam, as is the case with the peoples of the Malay Archipelago, Central Asia and sub-Saharan Africa. If we go back to the 18th and 19th centuries, the period in which the foundations for renewal and reform were laid, we will observe many movements for the renewal and liberation of Muslim countries from colonialist forces were actually movements founded by Sufis. The contribution of Tasawwuf to Islamic civilisation is significant and worthy of scientific attention.
Karčić F. Kako je hanefijski mezheb došao u Bosnu“. In: Novi Muallim, Udruženje ilmije. 2001. p. 8.
2.
Hasić D. Šejhu-l-islam Mulla Fenari i komentar prve sure iz Kur’ana“, Glasnik Rijaseta Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini. 2014;LXXVI:3-4,.
3.
Hasić D. Derviški red halvetija s osvrtom na šabanijski ogranak“. In: Znakovi vremena, Naučnoistraživački institut Ibn Sina. 2016. p. 73.
4.
Hasić D. Tesavvufske teme i perspektive. 2017.
5.
Havva S. Naš duhovni odgoj, s arapskog preveo Sead Seljubac. 2002.
6.
Huntington SP. The clash of civilizations and the remaking of world order. 1996.
7.
al-Ḥanbalī IR. Zayl ṭabaqāt al-ḥanābila, tom 5. 2005.
8.
İdiz F. Tasavvuf İslam Medeniyetine Katkısı“. In: Akademiar Dergisi - Akademik İslâm Araştırmaları Dergisi. 2018. p. 4.
9.
İnalcık H. Osmanski sultani. In: Period uspostave Osmanskog Carstva, (s turskog preveo Dženan Hasić. 2022.
10.
Ḥaqā’iq ʿan al-taṣawwuf, s.l., s.a., dvadeset i sedmo izdanje.
11.
Isanović N. Safavidska umjetnost, Sarajevo: El-Kalem i Centar za napredne studije. 2016;
12.
Kale E. O kulturi i civilizaciji“, Hrestomatija: Uvod u studije islamske kulture i civilizacije, priredio Ahmet Alibašić. 2009.
13.
Kaplan MA. Ebû İshâk Kâzerûnî ve Kâzerûnîyye Tarikatı“. Din ve İnsan Dergisi / Journal of Religion and Human Sayı /. 2021;(2).
14.
Karaköse H. Ahiliğin balkanlara geçiş yollari“. In: Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 2017. p. 82.
15.
Hasić D. Crtice iz života šejha Hamida Velija“, Znakovi vremena, Znakovi vremena - Časopis za filozofiju, religiju, znanost i društvenu praksu, Naučnoistraživački institut „Ibn Sina“. 2014;65 66.
16.
Kaya M. Cabir b. Hayyan“, DIA. 1992;VI.
17.
Kreševljaković H. Sarajevska čaršija, njeni esnafi i obrti za osmanlijske uprave“. Narodna starina. 1927;6(14).
18.
Nasr SH. Tradicionalni islam u modernom svijetu. 1994.
19.
Ocak AY. Religija“, Historija osmanske države i civilizacije, sv. 2005.
20.
Pargan M. Tradicija Bosne i Hercegovine – zanati. 2016.
21.
Historijski atlas islama, s engleskog preveo Fikret Pašanović. 2008.
22.
Smajlović A. Filozofija orijentalistike i njen utjecaj na savremenu arapsku književnost, s arapskog preveo Mehmed Kico. 2012.
23.
Şerbetçi A. Kutbüddîn eş-Şîrâzi“. DIA. 1988;XVI.
24.
Valjevac M i V, M. Tesavvuf kao metodika duhovnog odgoja“. Zbornik radova Islamskog pedagoškog fakulteta u Zenici. 2018;
25.
Valjevac M. Savršeni čovjek u tefsiru, hadisu i tesavvufu sa posebnim osvrtom na šejha Mustafa efendiju Čolića. 2023.
26.
Voll JO. Temelji za obnovu i reformu: Islamski pokreti u 18. i 19. In: stoljeću“, u: Oksfordska historija islama. 2005.
27.
Zarrūq A. s.a.): Qavāʿid al-taṣawwuf, Dār al-kutub al-ʿilmiyya, Bayrūt.
28.
Darnīqa MA. Ṣafaḥāt min ğihād al-ṣūfiyya al-zuhhād, Liban. 1994;
29.
Ebu Sulejman A. Kriza islamske civlizacije. 2010.
30.
Ashtiyani SJ. Tesavvuf u islamu“. In: Znakovi vremena, Ibn Sina. 2018. p. 41 42.
31.
Al-Attas SMN. Islam i sekularizam, prijevod s engleskog: Džemal Latić. 2003.
32.
Al Faruqi IR. Suština islamske civilizacije, s engleskog preveo Ahmet Alibašić. 2015.
Aydin C. Abdurrahman Sufi“, natuknica u: DIA. 1988.
39.
Beglerović S. Tesavvuf i tarikat u Bosni i Hercegovini u prvoj polovini XX stoljeća“. Logos, Časopis za filozofiju i religiju. 2015;3:2 36-37.
40.
Braudel F. Dvije kulture: djelovanje i pravljenje“, poglavlje u: Hrestomatija: Sociološke teme i perspektive, priredio Hilmo Neimarlija. 2005.
41.
Nuʿaym A. Ḥilye, s.a, s.l, svezak VII.
42.
Deveci S. Ahilik Teşkilati ve Esnaf Zümreleri“, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2021;
43.
El-Buti MSR. Lijepo mišljenje o drugima kao jedan od principa pozivanja u vjeru – da’ve“. In: s arapskog preveo Dženan Hasić, Preporod, broj 1/1107. 2018. p. 1.
44.
Elhüseyni MS. Tarihten Bugüne Tasavvufa ve Tarikatlara Bir Bakıṣ“. In: Tasavvauf ve Nakṣibendilik. 2019.
45.
Eliot TS. Notes Towards the Definition of Cultre.
46.
El-Kejlani MA. Odgoj Salahuddinove generacije i povratak u Jerusalem, prijevod s arapskog: Edin Dedić i Jusuf Džafić, Tuzla: Islamska zajednica u Bosni i Hercegovini i Institut za društvena i religijska istraživanja. 2018;
47.
Er-Rejsuni A. Glavna opredjeljenja muslimana u tumačenju i prakticiranju islama, Sarajevo: Centar za napredne studije. 2024;
48.
Erdem E. Fütüvvet/ahilik - tasavvuf ilişkisi ve iktisadi hayata dair bazi çikarsamalar: farkli dill erde yazilmiş bazi fütüvvetnameler üzerine bir inceleme“. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, IZU Uluslararası İslam Ekonomi ve Finansı Araştırma ve Uygulama Merkezi. 2022;8(2):189.
49.
Filandra Š. Bošnjaci nakon socijalizma. O bošnjačkom identitetu u postjugoslovenskom dobu. 2012.
50.
Gadžo-Kasumović A. Veza esnafa u Bosni s tekijom u Kiršehiru“. In: Prilozi za orijentalnu filologiju, 49/1999. 1999.
51.
Handžić A. O formiranju nekih gradskih naselja u Bosni u XVI vijeku“. In: Prilozi za orijentalnu filologiju, broj 25. 1975.
52.
Handžić A. O ulozi derviša u formiranju gradskih naselja u Bosni u XV stoljeću“. Prilozi za orijentalnu filologiju. 1981;31.
53.
Hasić D. Razumijevanje tesavvufa u djelu Huseina Đoze“, Glasnik, Rijaset islamske zajednice u Bosni i Hercegovini. 2014;9–10.
The statements, opinions and data contained in the journal are solely those of the individual authors and contributors and not of the publisher and the editor(s). We stay neutral with regard to jurisdictional claims in published maps and institutional affiliations.
